Parsęta River Trophy

Podjęliśmy się karkołomnego wyzwania stworzenia wspólnego rankingu dla wszystkich startujących w PRT. W jednym rankingu sklasyfikowaliśmy dwie klasy wioślarskie, z jedno lub wieloosobową obsadą, dwie długości trasy, dwie płcie, 7 kategorii wiekowych, rożne rodzaje desek i kajaków. Czy da się to sprawiedliwie oszacować? Prawdopodobnie długo nie, mimo tego, że zaprzęgliśmy do tego zadania SI. Po prostu za dużo jest zmiennych i danych, których porównanie wypada różnie na przykład przy różnych warunkach pogodowych. Czy z tego powodu ten ranking mamy traktować jedynie jako ciekawostkę? Po spędzeniu paru dni nad analizą danych z historycznych wyników różnych zawodów doszliśmy do wniosku, że to jest zabawa, ale dająca do myślenia i co ciekawe warte w naszym mniemaniu do stosowania. Raczej nie będzie to się podobało osobom, które spadną o parę miejsc. Zupełnie odwrotnie może być w przypadku tych awansujących. Ciekawi jesteśmy Waszego zdania o sposobie budowy rankingu i możliwości użycia jako dodatkowego „rozrywkowego” rankingu na Parsęta River Trophy 2025. Chcielibyście być nagradzani w takim rankingu?

Zanim ocenicie ten pomysł polecamy zapoznać się z metodyką jaką zastosowaliśmy.
Parsęta River Trophy w swoim debiucie w 2024 gościła dwie główne klasy (SUPy i kajaki). Każda z tych klas miała swoje „podklasy” czyli w przypadku SUPa były to deski pompowane i sztywne a w przypadku kajaków były to kajaki regatowe i rekreacyjne. Wiecie, że deska desce nie równa i parę parametrów jej kształtu ma istotny wpływ na jej prędkość. Stąd wprowadziliśmy faktor wymiarowy deski dla jej długości i szerokości. Natomiast w kajakach skupiliśmy się na materiale z czego kajak jest zbudowany, czyli lekkie kompozyty vs polietylowe. Na SUPach wystartowali pojedynczy zawodnicy a na kajakach mieliśmy jedynki i tandemy. Jasne jest, że tandem męski popłynie szybciej niż jedynka męska. Ale co w przypadku jak w tandemem będzie mix a co jeszcze trudniej w przypadku, gdy w składzie tandemu popłynie dziadek i wnuczka? I to są najtrudniejsze elementy do „zważenia” czyli płeć i wiek zawodnika. Najmłodsza uczestniczka PRT miała 10 lat a najstarszy zawodnik miał lat 70.

Na koniec dochodzi zagwozdka pod tytułem jak połączyć w jeden ranking osoby, które płynęły na dwóch różnych dystansach z czego jeden był o 80% dłuższy.

Powyższe brzmi jak mission impossible ale chyba znaleźliśmy klucz, którym okazała się średnia prędkość.
Wygrywa ten kto uzyska najwyższą średnią prędkość uwzględniającą współczynniki. Eureka! Teraz wystarczyło określić współczynniki, zbudować Excela i ogłosić światu wyniki. Zaraz, zaraz! Tutaj zderzyliśmy się ze ścianą. Okazało się np. że różnice w prędkości pomiędzy kobietami a mężczyznami są zupełnie różne w przypadku ultra maratonów (100km) i wynoszą dla SUPa 1,17 a dla kajaków 1,40. Jednocześnie na półmaratonie 24km różnice to odpowiednio wynoszą 1,06 i 1,15.
Przykłady porównań czasów dla Vohandu i KMV:

Następnie okazało się, że nie ma laboratoryjnych kalkulacji do porównania tak wielu elementów. Podeszliśmy do tematu więc empirycznie. Poddaliśmy analizie wyniki wyścigów z innych ultra maratonów, maratonów, półmaratonów oraz długich dystansów dla kajaków i SUPów.
Dobrze się składa, że nawiązaliśmy kontakty z organizatorami Vohandu w Estonii i osobiście braliśmy udział w Krumlowskim maratonie w zeszłym roku, gdzie w obu wyścigach biorą udział kajakarze i SUPiarze. Posłuchaliśmy sugestii doświadczonych, rzuciliśmy wyzwanie dla chatGPT i stworzyliśmy tabelę. Szukaliśmy zależności dla każdej relacji i wydaje nam się, że osiągnęliśmy zadowalające rezultaty. Oto wartości empiryczne dla wszystkich współczynników dla pół-maratonu:
- Fc (class) - kajaki regatowe są szybsze od regatowych SUPów o 20%
- Fg (gender) – kobiety są wolniejsze o 10%
- Fa (age) - wiek zawodników podzialiśmy na 7 grup (U14, U16, U18, senior, M40m M50 i M60). Każdej z tej grupy przydzieliliśmy inny współczynnik, ale jednakowy dla U14=M60, U16=M50 oraz U18=M40. Sprawny 13 latek będzie płynął podobnym tempem jak 60-latek, 15-latek jak 50+ zawodnik a 17-latek jak master 40+
- Fd (distance) – niełatwo było oszacować ten współczynnik. Ostatecznie ustaliliśmy, że osoby płynące 43km traciły 5% prędkości w stosunku do tych co płynęli 20km krócej,
- Fw (wind) – to współczynnik wskazujący zysk lub utratę prędkości SUPów w stosunku do kajaków. Wynika to z tego, że powierzchnia nawiewu stojącego zawodnika jest wyraźnie większa niż tego siedzącego w kajaku. Na PRT mieliśmy dominujący silny wiatr w twarz z porywami do 25kts. Wszyscy SUPiarze cierpieli mocno na ostatnich 15km odsłoniętego terenu a kajakarze ledwo zauważali ten mordewind. W sytuacji dominującego wiatru w plecy (tailwind) zyskują tym razem SUPiarze co jest weryfikowane przez odpowiedni faktor. Dla wiatrów pośrednich, czyli bocznych, skośnych stosujemy interpolację.
- Fk (kayak) – kajaki poliuretanowe są znacznie cięższe i w większości mają obłe, stabilne kształty, a kajaki regatowe mają smukły kształt i zbudowane są z lekkich kompozytów. Współczynnik skopiowany z regulaminu Canoa Cup.
- FsT (SUP type) – uznaliśmy, że pompowane deski na długich dystansach po krętych rzekach są wolniejsze o 4% od sztywnych. 5 lat temu taki współczynnik wynosiłby z 7% a 10 lat temu lekko 10%. Jednym zdaniem – deski pompowane stają się szybciej szybsze niż twarde odpowiedniki.
- FsL (SUP length) – nikt nie ma wątpliwości, że długie deski są szybsze niż te krótkie. W maratonach na jeziorach i oceanach nie dziwi nas widok desek długości ponad 5m. Na stosunkowo krętej rzece tak długie deski nie dałyby zysku. Idealna długość na PRT to 14’,
- FsW (SUP width) – podobnie jak wyżej. Igiełki popłyną szybciej niż Grube Berty.
Tak wygląda ranking ważony jedynie dla desek SUP na podstawie wyników PRT 2024. Po prawej stronie tabeli w szarych kolumnach znajdują się faktyczne wyniki dla dwóch dystansów. Porównajcie:

Po dokonaniu całej tej czasochłonnej analizy doszliśmy do wniosku, że ranking ważony byłby jeszcze bardziej dokładny stosując wzór liczący współczynniki dla podanej długości deski a nie sztucznie określonego zakresu długości desek. Dla przykładu. Nominalna długość dla desek SUP touringowych & race wynosi 427cm czyli nadaliśmy tej długości współczynnik 1,00. Największe produkowane deski touringowe mają nawet 550cm. Najkrótsze deski na rynku mają połowę długości tych touringowych i są około 30% wolniejsze. Zakładając, że współczynnik zmienia się w sposób liniowy względem długości deski, możemy obliczyć różnicę współczynnika na jednostkę długości i zastosować ją płynnie do desek każdej długości jakie mogą pojawić się na PRT.
Deska nominalna do maratonów - 427 cm → współczynnik = 1,00
Deska realnie najkrótsza na PRT - 300 cm → współczynnik = 1,10
Obliczenie zmiany współczynnika na 1 cm: 427−300=127cm. Różnica współczynników: 0,10. Zmiana współczynnika na 1 cm: 0,10/127≈0,0008 na cm.
Przykładowe obliczenia:
- deska 330cm: 1,00+(427-330)× 0,0008 =1,075
- deska 380cm: 1,00+(427-380)× 0,0008=1,038
- deska 500cm: 1,00+(427-550)× 0,0008=0,942

Zanim zaprotestujecie i powiecie, że krótkie deski typu white-water (300cm) są zdecydowanie wolniejsze niż deski touringowe i to lekko o 30%. Zgoda, ale nie zapominajcie, że te deski white-water jednocześnie są dużo szersze co ma znaczący wpływ na prędkość. Wyobraźcie sobie, że deski o szerokości 25 cali mają długość 427 i 300cm i obie używanie są przez 12 latka. Czy ta krótsza deska byłaby 30% wolniejsza? Oczywiście, że nie. Szacujemy stratę na około 10%.

Jeśli zdecydujemy się na wprowadzenie rankingu ważonego do Parsęta River Trophy to pójdziemy raczej w przygotowanie algorytmu automatycznie liczącego przeliczniki po wprowadzeniu modeli deski i kajaka. Będzie to łatwiejsze niż indywidualne wklepywanie każdego współczynnika dla każdego zawodnika, który rejestrując się do PRT zgłosi płeć, wiek, wybraną długość trasy, model deski i kajaka online i od razu będziemy mieli uzupełnioną tabelę tego rankingu. Dzięki temu już przed wyścigiem będzie wiedział jaki % będzie miał przewagi lub straty. My dodamy tylko współczynnik wiatrowy dla SUPa i mamy natychmiast opublikowany ranking przed ceremonią medalową. Nam się to podoba…

Czy powyższe rozważania mają sens czy też nadają się do działu „wiedza bezużyteczna”? Myślimy, że ideę ważonego rankingu można dopracowywać i wykorzystać do stworzenia na przykład pucharu krajowego dla zawodów, w których startują różne klasy wioślarskie i zawodnicy w różnych grupach wiekowych. Trzeba pamiętać, że wartości współczynników nie są stałe. Wraz z nowymi technologiami, technikami wiosłowania należałoby je uaktualniać co jakiś czas. Maksymalne prędkości dla kajaków regatowych ustabilizowały się ze 3 dekady temu. SUPy dawały rozpędzić się do max 9km z 10lat temu. Obecnie te najszybsze łamią 12kmh co stanowi wzrost prędkości o 30%.

A tak prezentuje się ostateczny ranking ważony Parsęta River Trophy 2024:

Bez względu na to jaki użyjemy ranking, król jest jeden - Piotr Rosada. Tuż za nim Adaś Kokoryn. Obaj kajakarze, przyjaciele, rówieśnicy od lat ze sobą rywalizujących na maratonach w kraju i zagranicą. Już w kwietniu będziemy kibicować im na Vohandu. Na trzecim miejscu znalazł się pierwszy SUPiarz. I wcale nie ten, który wygrał pełen maraton. Michał Scheuer z Poznania w powyższym rankingu uzyskał większą "ważoną" prędkość niż faktyczny zwycięzca Marek Fiala z Czech. Michał przypłynął około 5 minut po Marku ale uzyskał prędkość średnią większą o 0,27km/h dzięki temu że startował na desce pompowanej. Zwycięzca krótkiego dystansu SUP wylądował na 5 miejscu. W połowie rankingu znalazły się kobiety. Asia niemalże pokonała Kasię, która popłynęła 24km. Podzieliła je różnica 0,11km/h.

Zainteresowanych zapraszamy do analizy powyższych tabelek. Dajcie znać czy trafiliśmy z wartościami poszczególnych współczynników. Czy nie za bardzo faworyzujemy dystans 43km nad 24km, bo w pierwszej 10tce jest aż 8 maratończyków? A może współczynnik G nie oddaje właściwie różnić pomiędzy płciami, bo najszybsza kobieta ulokowała się w dopiero na 11 miejscu? Z drugiej strony Asia z przedostatniego miejsca w rankingu 43km awansowała do połowy stawki w rankingu ważonym.

Będziemy wdzięczni za sugestie, pomysły, opinie. A może już widzieliście podobny ranking na innych zawodach SUP & kajak na świecie? My, google i nawet SI nie kojarzy podobnych rozwiązań.

Ranking ważony dla PRT?